چرا باید معاصران انقلاب 57 باقی بمانیم؟ - جعبه مهر

*گوشه و کنار نشریات، امیرحسین پرورش، دانشجوی دکترا علوم سیاسی:

هانری کربن می گوید امام واسط عالم ملکوت و دنیا عینی است. امام خمینی با انقلاب 1357 به مثابه رویدادی که تاریخ بشر را به طور واقعی رقم زد، جایی خارج از تعین زمان و مکان، مفهوم تاریخ دنیا را گسست و ملکوت را به دنیا عینی پیوند زد.

رویداد هایی که تاریخ بشر را رقم می زنند خود بی تاریخند و این کافی است تا بگوییم انقلاب ایران در ملکوت روی داد انقلاب ایران در جزیره ثبات چنان لرزه ای بر اندام واره های تثبیت شده نظم موجود افکند که تا مدت ها باید به تماشای آثار آن نشست.

انقلاب خمینی فارغ از وجوه سیاسی و اجتماعی خود رویدادی یکتا و خالف فرایند تاریخی دنیا معاصرش بود. دنیای که با سرعت درپی صدور نسخه های تجویزی توسعه به گوشه گوشه اش بود ناگهان با شکافی ژرف در جزیره ثباتش روبرو شد. نهضت امام نظم موجود را به نقد کشید و با طرح تازه ای مردمش را به ملکوت پیوند زد.

انقلاب رویدادی است که راه می گشاید؛ انقلاب نقطه شروع حرکت است. حرکت در راهی که نه ماجرا های آن معین است و نه نتایج آن. این که انقلاب را به مثابه پاسخ کامل و از پیش مشخص شده ای به حساب آوریم؛ به معنای گسستن آن از ملکوت و توقف در مقام و احکام خیالی برآمده از وضعی خاص است. حال آن که انقلاب به معنای تجدید همیشه حرکت در راه جدید است.

انقلاب 57 راهی برای خروج از اکنونیت اکنون دنیا بود. تداوم انقلاب نشان می دهد وضع فعلی، بحران است و گذار از بحران امکان پذیر نیست مگر با نقد وضع بحرانی. نقد، چون عنصر جوهری انقلاب یک بحث تمام شدنی و مقطعی نیست. نقد عنصر چسبنده ای است که هیچ گاه انقلاب و انقلابی را رها نمی کند. انقلاب یک حرکت ادامه دار و پیوسته است و نقد جوهره این صیرورت است تحول و شدن از نوعی به نوع دیگر از منزلتی به منزلت دیگر. با نقد وضع امروز طرح جدیدی زاده می شود که گام بعدی انقلاب است و نقطه شروعین برای حرکتی جدید. اگر انقلابیون به جای حرکتی مستمر و پیش بردن انقلاب، اسیر حال و اکنونیت شکلی از انقلاب شوند، نه تنها از صیرورت بازایستاده اند که انقلاب را نیز پای بند خود نموده و برجای نگه می دارند و این یعنی مرگ انقلاب. انقلاب هم به حرکت نظر دارد و هم بهبود وضع فعلی. از نقد وضع فعلی طرح متعالی تری متولد خواهد شد که انقلاب را به پیش خواهد برد. اگر انقلاب در این راستا متوقف شود و بر نتیجه ای از نتایج خود اصرار ورزد، نتایج آن وضع خاص را به پای انقلاب خواهند نوشت. حال آنکه انقلاب نه توقف در اکنون که شدن انقلابی است.

شدن بخشی معین از تاریخ نیست. شدن همیشه فراسوی تاریخ و مشهورات آن می ایستد. شدن انقلابی یعنی آفرینش چیزی جدید و عبور از وضع فعلی. برای گذار از امروز، فرد انقلابی باید عمل کند. باید در نقطه ای خاص تصمیم بگیرد، حرکت کند و انقلاب را به پیش برد. نباید منحصرا در توجیه گذشته و امروز باقی بماند. انقلابی باید خطر کند و انتخاب کند.

اسلاوی ژیژک استدلال کسانی که نمی خواهند برای انقلابی بودن خطر نمایند را همیشه دو نوع می داند. دو نوع استدلال اصلی وجود دارد، که هر دو به دنبال تضمینی در چهره دیگری اند. اولی به ایده ضرورت عینی پیشرفت تاریخی مربوط است:

بیایید خیلی سریع انجامش ندهیم /موقعیت هنوز کاملا مناسب نیست دومین شکل مقاومت از ملاحظات اخلاقی ـ. سیاسی می آید و این که آیا اکثریت مردم واقعا هوادار انقلابی ها هستند یا نه. این احساس وجود دارد که باید نوعی مشروعیت دموکراتیک در کار باشد؛ چنان که گویی باید اول همه پرسی به راه بیندازیم و بعد اگر 55 درصد رای آوردیم می توانیم به انقلابی بودن فکر کنیم هیچ تضمینی در کار نیست؛ باید عمل کنید. باید خطر کنید و دست به عمل بزنید یک انقلابی اعتباری جز خودش ندارد. به عبارت دیگر، در نقطه ای خاص باید عمل کند و مسئولیت عمل را گردن بگیرد.

آن چه لازمه شدن انقلابی است تنها زیر و زبر ساختن وضع فعلی نیست. در این زیر و زبر سازی، فرد انقلابی آن چه را مشخص نماینده و اساسی است آشکار می سازد و از حواشی می گذرد.

انقلاب خمینی یک پیوند جاری است با ملکوت، سکون در وضع معینی از دنیا عینی و تمرکز بر توجیه گذشته و تطهیر حال بدون حرکت به سوی آینده، جمود انقلاب و سقوط از ملکوت است. انقلاب باید به سمت آینده پیش برود و افق های تازه را ترسیم کند. انقالبی کسی است که افق آینده انقالب را ترسیم کند و در سکون اکنون گرفتار نیاید.

نشریه دیپلمات، شماره سوم

جعبه مهر: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای بانیما